Ankara 12. Asliye Hukuk Mahkemesi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı “Orduya kumpas kurmak,” “Tefecilerin önünde diz çökmek” ve “Katarlılardan …
Ankara 12. Asliye Hukuk Mahkemesi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı “Orduya kumpas kurmak,” “Tefecilerin önünde diz çökmek” ve “Katarlılardan buyruk almakla” suçlayan CHP başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun kelamlarının söz özgürlüğü olduğuna karar verdi. Erdoğan’ın açtığı 500 bin TL’lik tazminat davasını reddeden mahkeme, gerekçeli kararında “Cumhurbaşkanının kendisine yönelik şiddetli siyasi tenkit içeren sözlere karşı tıpkı durumda olmayan kimselerden daha yüksek düzeyde tahammül göstermesi gerektiğini” kaydetti.
Yargıdan Erdoğan’a yönelik çıkan “ifade özgürlüğü” ihtarına ait kararın detayları şöyle: CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, 1 Aralık 2020 tarihinde TBMM CHP Küme Toplantısında yaptığı konuşmada Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı sert sözlerle eleştirdi. Kılıçdaroğlu, Erdoğan’ı “Katarlılardan buyruk almak” ve “Londra’daki tefecilerin önünde diz çökmek” ile suçlamıştı.
Ayrıyeten Erdoğan’ı “Kozmik odayı FETÖ’ye açmak”la da eleştiren Kılıçdaroğlu, “Sen FETÖ’yle iş birliği yapıp orduya kumpas kuran başbakan mısın, değil misin? Bana ordudan bahsediyor. Sen kim, ordu kim ya? Sen orduya kumpas kuran bir başbakansın, kendi ordusuna kumpas kuran bir başbakansın sen” demişti.
Erdoğan’ın avukatları, kişilik haklarının ihlal edildiği savıyla Kılıçdaroğlu aleyhinde 500 bin TL’lik tazminat davası açmıştı.
Yargıdan tabir özgürlüğü kararı
Davaya bakan Ankara 12. Asliye Hukuk Mahkemesi, 16 Mart 2022’de yapılan duruşmada Erdoğan’ın açtığı davanın reddine karar vermişti. Mahkeme, gerekçeli kararını tamamladı.
Hakim, Anayasa’yı anımsattı
Hakim ret kararında, “Temel hak ve hürriyetlerin sınırlanması”nın Anayasanın kelamına ve ruhuna, demokratik toplum sisteminin ve lâik Cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülük prensibine ters olamayacağını düzenleyen Anayasa’nın 13. hususu ile “Anayasada yer alan hak ve hürriyetlerden hiçbirinin berbata kullanılamayacağını” içeren 14. hususuna açıkça vurgu yaptı.
‘Hakaret hedefi yok’
Dava konusu konuşmada Kılıçdaroğlu’nun kullandığı kelamların söz özgürlüğü kapsamında kaldığının değerlendirildiği vurgulanan kararda, “Zira, öncelikle davalının sarf ettiği kelamların davacının gurur ve prestijini direkt maksat almadığı, kaba hakaret mahiyetinde olmadığı, ayrıyeten ve açıkça davacının kişiliğinin maksat alınması yoluyla, sadece davacıyı incitmek, prestijini zedelemek, erdemine hücumda bulunmak, kamuoyu önünde küçük düşürmek amacı gütmediği anlaşılmaktadır” denildi.
‘Şiddetli ve sert siyasi eleştiri’
Kılıçdaroğlu’nun asli gayesinin Erdoğan’ı siyaseten eleştirmek olduğu belirtilen münasebette, konuşmanın “şiddetli ve sert siyasi tenkit niteliği”nde olduğu vurgulandı. Mahkemenin kararında şu kıymetlendirme yer aldı:
“Konuşmanın yapıldığı yer ve vakit, ve konuşan ile muhatap alınan bireylerin işgal ettikleri mevki ve makam dikkate alındığında, işbu konuşmayla kamuoyunun siyasi bir tartışmaya ve çatışmaya dikkatinin çekilmesinin, siyasi bir hususun kamuoyu önünde derinlemesine ve detaylı biçimde tartışılmasının amaçlandığı anlaşılmaktadır.”
“İfade özgürlüğü yalnızca toplum tarafından kabul gören, zararsız ve hatta toplumun geneliyle ilgisiz kabul edilen bilgi ve fikirler için değil; incitici, şoke edici, endişelendirici bilgi ve kanılar için de geçerlidir” tabiri kullanılan kararda, şöyle devam edildi:
“Yani, bu hürriyet yalnızca herkes tarafından kabul görecek, tehlikesiz, genel tenkit sözlerini değil, ve ama incitici, şoke edici, sarsıcı, ve hasebiyle da daha çok dikkat toplayacak sözler için de geçerlidir. Hasebiyle somut olayda kullanılan sözlerin bu istikametiyle de tabir hürriyeti kapsamında kaldığı düşünülmektedir.”
‘Muhalefetin sertçe eleştirmesi doğal’
Somut olayda, davacı Cumhurbaşkanının toplum tarafından azami seviyede bilinen, tanınan, konuşma ve davranışları tüm toplumca detaylarıyla takip edilen, icraati herkesi etkileyen yahut etkileme potansiyeline sahip bir kimse olduğuna işaret edildi. Kararda, “Ve en yüksek yürütme ve devlet makamında bulunması itibariyle, kendisine muhalefet edilmesi, ve işbu muhalefetin de kendisini sertçe eleştirmesi pek tabidir; bu durumda davacı Sayın Cumhurbaşkanının kendisine yönelik şiddetli siyasi tenkit içeren tabirlere karşı birebir durumda olmayan kimselerden daha yüksek düzeyde tahammül göstermek mevkiinde olduğu değerlendirilmektedir” sonucuna varıldı.
