SDR Nedir ? SDR’in türkçe karşılığı özel çekme haklarıdır. Bretton Woods döneminin (1944-1971) ortalarında, 1969 yılında, ülkelerin döviz …
SDR Nedir ?
SDR’in türkçe karşılığı özel çekme haklarıdır. Bretton Woods döneminin (1944-1971) ortalarında, 1969 yılında, ülkelerin döviz ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olarak IMF tarafından yaratılan rezerv varlıktır. Dikkat ettiyseniz para demiyorum çünkü para niteliği taşımıyor. IMF de resmi sayfasında “reserve asset” terimini kullanıyor.
1-IMF, SDR’yi NASIL YARATIR?
Her ülke IMF’de söz sahibi olmak, finansman ihtiyacını karşılamak ve SDR imkanlarından yararlanmak adına IMF’e para yatırır.
1-1.IMF KOTASI NEDİR?
SDR Nedir
İşte bu yatırılan paralar SDR cinsinden ifade edilerek ülkelerin KOTA’ları olarak adlandırılır. Şu soru akla gelebilir her ülkenin KOTASI nasıl belirlenir ?
1-2.IMF KOTA FORMÜLÜ NEDİR?
Kota belirleme formülü şu şekildedir.
(0.50 * GDP + 0.30 * Openness + 0.15 * Variability + 0.05 * Reserves)compression factor
Daha fazla ayrıntı için IMF sayfasını ziyaret edebilirsiniz.
1-3. ÜLKELERİN IMF KOTALARI NE KADARDIR ? (2022)
Ülkelerin IMF deki kotaları şu listede excel dosyasında sunulmuştur.
Merak edenler için
ABD 82.994 MİLYON SDR ile toplam kotanın %17.3’üne
Japonya 30.820 MİLYON SDR ile toplam kotanın %6.4’üne
Çin 30.480 MİLYON SDR ile toplam kotanın %6.3’üne
Türkiye 4.658 MİLYON SDR ile toplam kotanın %0.9 üne sahiptir.
1-4. SDR NASIL YARATILIR?
IMF önce yaratacağı SDR’ye karar verir. Sonrasında her ülkenin kotası ölçüsünde SDR dağıtımını yapar.
Aşağıda IMF tarafından hazırlanan video sunulmuştur.
1.5. IMF KAÇ DEFA SDR DAĞITMIŞTIR?
IMF, 5 defa SDR dağıtmıştır.
SDR Nedir
1.6. IMF TOPLAM NE KADAR SDR DAĞITMIŞTIR?
660.7 MİLYAR SDR YARATILMIŞTIR. ( 935.7 MİLYAR DOLAR)
1.7. SON SDR DAĞITIMINDA TÜRKİYE NE KADAR ALMIŞTIR?
Öncelikle türkiyenin kotadaki payı %0.9 dur. Son SDR dağıtımı Ağustos 2021 ‘de 650 milyar dolardır.
650 * %0.9= 6.4 milyar dolar SDR almıştır.
1.8 IMF ÜYESİ ÜLKELER BU SDR’yi NASIL KULLANMAKTADIR?
IMF üyesi ülkeler ikili ilişkilerinde ya finansal ihtiyaçlarından yada diğer amaçlarla SDR kullanmaktadırlar. SDR genel olarak dolar elde etmek için kullanılan bir mekanizma gibi görünse de ülkeler SDR sayesinde ikili ilişkide bulundukları merkez bankasının dövizine ulaşabilmektedirler. Yapılan anlaşma çerçevesinde SDR geri alınıp diğer ülkenin dövizi faiziyle birlikte ödenmektedir.
1.9 SDR ÜLKE BİLANÇOLARINA NASIL GEÇMEKTEDİR?
SDR Nedir
Ülke merkez bankası varlıklarına “SDR Varlığı” olarak, yükümlülüklere ise “SDR allocations(kredileri)” olarak geçmektedir. Türkiyenin SDR verip Rusya’dan RUBLE alması durumunda, TCMB varlıklarda SDR azalıp RUBLE artacaktır.
1.10 SDR’in DEĞERİ NEDİR ve NASIL HESAPLANIR?
Daha önce paraanaliz sitesi için yazmıştım.
Eksik varsa twitter üzerinde tartışalım.
Doç. Dr . VeriDelisi
